[Last updated at Sat Mar 26 22:01:10 PST 2011]

Shri Stavam Translations

Introductory Notes

Shri Stavam is considered the last of the 5 compositions that are grouped together as the
Panchastavam by Shri Koorattalvan or Kooresha (ruler of the place called Kooram).
The others in the series are Vaikuntastavam, Atimanushastavam, Sundarabahustavam and Varadarajastavam.
This set of verses is on Ranganayaki of Srirangam (consort of Lord Ranganatha) who is the incarnation of Goddess Lakshmi/ShriDevi.
The exploration here is to get at the meanings of each of the words and their roots.


References

[1] Shri Stavam source @ prapatti.com
[2] SriStavam - English Translation by Sri M. K. Srinivasan published by Visishtadvaita Pracharini Sabha
[3] The Practical Sanskrit-English Dictionary by Vaman Shivram Apte, Revised and Enlarged Edition, Motilal Banarsidass Publishers
[4] A Sanskrit English Dictionary by M. Monier-Williams, Motilal Banarsidass Publishers
[5] Translations by Shri K. Sridharan
[6] Translations by Shri V. Sadagopan and V. Madhavakannan
[7] Talks by Shri TCA Venkatesan


shlOkAs (11)
[Invocatory Tanian on Shri Koorattalvan by his son Shri Parashara Bhattar]

    श्रीवत्सचिह्नमिश्रेभ्यो नम उक्तिम् अधीमहे
यदुक्तयस्त्रयीकण्ठे यान्ति मङ्गलसूत्रताम् shrIvatsa-cihna-mishrebhyo nama uktim adhImahe yaduktayastrayIkaNThe yAnti ma~NgaLa-sUtratAm [01.txt] स्वस्ति श्रीर्दिशतात् अशेष-जगताम् सर्गोपसर्ग-स्थितीः
स्वर्गं दुर्गतिम् आपवर्गिक-पदं सर्वञ्च कुर्वन् हरिः
यस्या वीक्ष्य मुखम् तत् इङ्गित-पराधीनो विधत्ते$खिलं
क्रीडेयं खलु नान्यथा$स्य रसदा स्यादैकरस्यात् तया svasti shrIrdishatAt asheSha-jagatAm sargopasarga-sthitIH svargaM durgatim Apavargika-padaM sarva~nca kurvan hariH yasyA vIkShya mukham tat i~Ngita-parAdhIno vidhatte$khilaM krIDeyaM khalu nAnyathA$sya rasadA syAdaikarasyAt tayA [02.txt] हे श्रीर्देवि समस्त-लोक-जननीं त्वां स्तोतुम् ईहामहे
युक्तां भावय भारतीं प्रगुणय प्रेम-प्रधानां धियम्
भक्तिं भन्दय नन्दयाश्रितम् इमं दासं जनं तावकं
लक्ष्यं लक्ष्मि-कटाक्ष-वीचि-विसृतेः ते स्याम चामी वयम् he shrIrdevi samasta-loka-jananIM tvAM stotum IhAmahe yuktAM bhAvaya bhAratIM praguNaya prema-pradhAnAM dhiyam bhaktiM bhandaya nandayAshritam imaM dAsaM janaM tAvakaM lakShyaM lakShmi-kaTAkSha-vIci-visRteH te syAma cAmI vayam [03.txt] स्तोत्रं नाम किमामनन्ति कवयो यद्यन्यदीयान् गुणान्
अन्यत्र त्वसतो$धिरोप्य फणितिस्सा तर्हि वन्ध्या त्वयि
सम्यक् सत्यगुणाभिवर्णनम् अथो ब्रूयुः कथम् तादृशी
वाग्वाचस्पतिना$पि शक्य-रचना त्वत्सद्गुणार्णोनिधौ stotraM nAma kimAmananti kavayo yadyanyadIyAn guNAn anyatra tvasato$dhiropya phaNitissA tarhi vandhyA tvayi samyak satyaguNAbhivarNanam atho brUyuH katham tAdRshI vAgvAcaspatinA$pi shakya-racanA tvatsadguNArNonidhau [04.txt] ये वाचां मनसां च दुर्ग्रहतया ख्याता गुणास्तावकाः
तान् एव प्रतिसाम्बुजिह्वमुदिता है! मामिका भारती
हास्यं तत्तु न मन्महे न हि चकोर्येका$खिलां चन्द्रिकां
नालं पातुम् इति प्रगृह्य रसनाम् आसीत सत्यां तृषि ye vAcAM manasAM ca durgrahatayA khyAtA guNAstAvakAH tAn eva pratisAmbujihvamuditA hai! mAmikA bhAratI hAsyaM tattu na manmahe na hi cakoryekA$khilAM candrikAM nAlaM pAtum iti pragRhya rasanAm AsIta satyAM tRShi [05.txt] क्षोदीयान् अपि दुष्टबुद्धिरपि निःस्नेहो$प्यनीहो$पि ते
कीर्तिं देवि लिहन्नहम् न च बिभेम्यङ्जो न जिह्रेमि च
दुष्येत्सा तु न तावता न हि शुना लीढा$पि भागीरथी
दुष्येच्छ्वापि न लज्जते न च बिभेत्यार्तिस्तु शाम्येच्छुनः kShodIyAn api duShTabuddhirapi niHsneho$pyanIho$pi te kIrtiM devi lihannaham na ca bibhemya~njo na jihremi ca duShyetsA tu na tAvatA na hi shunA lIDhA$pi bhAgIrathI duShyecchvApi na lajjate na ca bibhetyArtistu shAmyecchunaH [06.txt] ऐश्वर्यं महदेव वा$ल्पम् अथवा दृश्येत पुंसां हि यत्
तल्लक्ष्म्याः समुदीक्षणात् तव यतः सार्वत्रिकं वर्तते
तेनैतेन न विस्मयेमहि जगन्नाथो$पि नारायणः
धन्यं मन्यत ईक्षणात् तव यतः स्वात्मानम् आत्मेश्वरः
aishvaryaM mahadeva vA$lpam athavA dRshyeta puMsAM hi yat tallakShmyAH samudIkShaNAt tava yataH sArvatrikaM vartate tenaitena na vismayemahi jagannAtho$pi nArAyaNaH dhanyaM manyata IkShaNAt tava yataH svAtmAnam AtmeshvaraH [07.txt] ऐश्वर्यं यदशेष पुंसि यदिदं सौन्दर्य-लावण्ययोः
रूपं यच्च हि मङ्गलं किमपि यल्लोके सदित्युच्यते
तत्सर्वं त्वदधीनम् एव यदतः श्रीरित्यभेदेन वा
तद्वा श्रीमदितीदृशेन वचसा देवि प्रथाम् अश्नुते aishvaryaM yadasheSha puMsi yadidaM saundarya-lAvaNyayoH rUpaM yacca hi ma~NgaLaM kimapi yalloke sadityucyate tatsarvaM tvadadhInam eva yadataH shrIrityabhedena vA tadvA shrImaditIdRshena vacasA devi prathAm ashnute [08.txt] देवि त्वन्महिमावधिर्न हरिणा नापि त्वया ज्ञायते
यद्यपेवमथापि नैव युवयोः सर्वज्ञता हीयते
यन्नास्त्येव तदज्ञताम् अनुगुणां सर्वज्ञताया विदुः
व्योमाम्भोजम् इदन्तया किल विदन् भ्रान्तो$यम् इत्युच्यते devi tvanmahimAvadhirna hariNA nApi tvayA j~nAyate yadyapevamathApi naiva yuvayoH sarvaj~natA hIyate yannAstyeva tadaj~natAm anuguNAM sarvaj~natAyA viduH vyomAmbhojam idantayA kila vidan bhrAnto$yam ityucyate [09.txt] लोके वनस्पति-बृहस्पति-तारतम्यं
यस्याः प्रसाद-परिणामम् उदाहरन्ति
या भारती भगवती तु यदीय-दासी
तां देव-देव-महिषीं श्रियम् आश्रयामः loke vanaspati-bRhaspati-tAratamyaM yasyAH prasAda-pariNAmam udAharanti yA bhAratI bhagavatI tu yadIya-dAsI tAM deva-deva-mahiShIM shriyam AshrayAmaH [10.txt] यस्याः कटाक्ष-मृदुवीक्षण-दीक्षणेन
सद्यस्समुल्लसित-पल्लवम् उल्ललास
विश्वं विपर्यय-समुत्थ-विपर्ययं प्राक्
तां देव-देव-महिषीं श्रियम् आश्रयामः
yasyAH kaTAkSha-mRduvIkShaNa-dIkShaNena sadyassamullasita-pallavam ullalAsa vishvaM viparyaya-samuttha-viparyayaM prAk tAM deva-deva-mahiShIM shriyam AshrayAmaH [11.txt] यस्याः कटाक्ष-वीक्षा-क्षण-लक्षं लक्षिता महेशास्स्युः
श्रीरङ्गराज-महिषी सा माम् अपि वीक्षतां लक्ष्मीः yasyAH kaTAkSha-vIkShA-kShaNa-lakShaM lakShitA maheshAssyuH shrI-ra~ngarAja-mahiShI sA mAm api vIkShatAM lakShmIH [final] अर्वाञ्चो यत्पद-सरसिज-द्वन्द्वम् आश्रित्य पूर्वे
मूर्ध्ना यस्यान्वयम् उपगताः देशिका मुक्तिम् आपुः
सो$यं रामानुज-मुनिरपि स्वीय-मुक्तिं करस्थाम्
यत्सम्बन्धात् अमनुत कथं वर्ण्यते कूरनाथः arvA~nco yatpada-sarasija-dvandvam Ashritya pUrve mUrdhnA yasyAnvayam upagatAH deshikA muktim ApuH so$yaM rAmAnuja-munirapi svIya-muktiM karasthAm yatsambandhAt amanuta kathaM varNyate kUranAthaH


Comments/Corrections/Suggestions
Contacts